Viêm amidan: Nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng và cách điều trị

Amidan là cơ quan có chức năng sản sinh ra kháng thể để bảo vệ cơ thể nhằm chống lại các tác nhân, vi khuẩn, virus gây bệnh xâm nhập vào cơ thể qua đường ăn và đường thở. Cũng được xem là “tấm lá chắn đầu tiên” của cơ thể, bảo vệ trước những tác nhân gây hại có thể xâm nhập.

Cấu trúc của amidan khá đặc biệt gồm nhiều hốc và múi – đây là môi trường thuận lợi cho các vi sinh vật gây bệnh xâm nhập, làm tổ và gây viêm nhiễm. Chính cấu trúc này là điều kiện “thuận lợi” khiến amidan dễ bị tổn thương, viêm nhiễm.

Viêm amidan là gì?

Viêm amidan hay còn gọi là viêm hạch hạnh nhân (Tonsllistis) là tình trạng bệnh viêm nhiễm ở amidan, khi trong các hốc và múi amidan bị vi khuẩn gây bệnh tấn công, dẫn đến tổn thương, khiến các tế bào biểu mô phủ amidan bị biến đối ác tính.

Amidan là một tổ chức bạch huyết lympho bình thường, có vai trò quan trọng như “hàng rào” miễn dịch tạo ra các kháng thể để bảo vệ đường hô hấp, tránh các tác nhân gây hại xâm nhập vào đường hầu, họng.

Viêm amidan xảy ra khi các cơ họng khi nhai nuốt sẽ gây cọ xát với thức ăn đi qua thành họng sẽ dễ bị tổn thương, viêm nhiễm. Đặc biệt là các kén mủ hình thành trong hốc amidan bị bật ra hình thành các hạt tấm màu trắng như mủ.

Các loại viêm amidan

Bệnh viêm amidan có 2 thể thường gặp là 2 giai đoạn phát triển của bệnh là thể cấp tính và thể mãn tính, quá phát. Viêm amidan cấp tính giai đoạn phát triển đầu của bệnh, nếu không được điều trị tốt, bệnh sẽ phát triển sang mãn tính dẫn đến nhiều thể biến chứng nguy hiểm, trong đó phổ biến nhất là viêm amidan hốc mủ.

Viêm amidan hốc mủ là tình trạng trong các hốc, múi của amidan xuất hiện mủ có màu trắng như sữa, khi các hốc mủ này bị nhiễm trùng sẽ có mủ và cặn bã, chất xơ viêm,… tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Nguyên nhân viêm amidan thường gặp

Có nhiều nguyên nhân gây viêm amidan có thể kể đến một số nguyên nhân như:

• Do vi khuẩn tấn công: Các vi khuẩn thường gặp gây viêm amidan là: H.influenzae, tụ cầu, xoắn khuẩn Vincent, liên cầu khuẩn nhóm A,… Các vi khuẩn này nếu không được điều trị tốt sẽ gây viêm họng, amidan dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như làm tổn thương cầu thận, bao khớp, van tim,…
• Do sức đề kháng kém: Sức đề kháng của cơ thể kém, thể trạng không tốt ở người còi xương, người cao tuổi,… khiến cơ thể dễ bị các vi khuẩn, virus mang bệnh xâm nhập, gây bệnh.
• Do thuốc điều trị: Có một số loại thuốc điều trị có liều lượng kháng sinh mạnh, sử dụng trong thời gian dài có thể gây ảnh hưởng đến họng và viêm amidan.
• Các nguyên nhân khác: Môi trường ô nhiễm, thường xuyên làm việc tiếp xúc với khí độc, hóa chất; Thay đổi thời tiết độ ngột; Cơ thể bị nhiễm lạnh; Hút thuốc lá,… cũng sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm amidan.

Triệu chứng của bệnh viêm amidan

Bệnh viêm amidan phát triển có 2 giai đoạn chính là viêm amidan cấp tính và viêm amidan mãn tính, mỗi giai đoạn có những triệu chứng riêng. Các biểu hiện bệnh viêm amidan thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh cảm cúm, viêm họng thông thường. Tuy nhiên người bệnh cần cảnh giác và điều trị sớm các triệu chứng này, tránh để bệnh tái phát, tiến triển nặng.

Các triệu chứng viêm amidan thường gặp gồm:

• Sốt, đau đầu, cơ thể mệt mỏi
• Ho nhiều thành từng cơn, ho có đờm, khản tiếng,
• Đau rát cổ họng, khó khăn khi nuốt, vùng amidan sưng đỏ
• Đau tức ngực mỗi khi ho.
• Khó thở, khò khèn, đêm ngủ ngáy to,… với trẻ nhỏ có thể gây khó thở, nghẹn thở khi đêm ngủ.
• Môi khô, lưỡi xuất hiện nhiều cặn trắng và bẩn
• Trường hợp viêm amidan do virus: viêm mạch họng đỏ rực, xuất tiết trong, amidan và các tổ chức bạch huyết họng bị sưng to và đỏ. Chảy nước mũi, ho và khản tiếng.
• Trường hợp viêm amidan do vi khuẩn: Amidan sưng to và đỏ, bề mặt amidan có nhiều mủ trắng thành từng mảng. Hạch dưới hàm sưng và đau.

Biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm amidan

Viêm amidan nếu không được điều trị tốt sẽ dễ phát triển thành mãn tính, viêm amidan quá phát, viêm amidan hốc mủ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và nguy cơ gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

Trường hợp viêm amidan có nguyên nhân do vi khuẩn liên cầu nhóm A (St.pyogenes) – loại vi khuẩn có cấu trúc gần giống với tổ chức của bao khớp, cầu thận, tim nên khi xuất hiện và gây viêm amidan, cơ thể sẽ hình thành các kháng thể chống lại chúng và đồng thời chống lại cả tổ chức cơ thể của mình. Tình trạng này được gọi là bệnh tự miễn, ảnh hưởng đến cấu trúc của bao khớp, cầu thận và tim.

Nguy hiểm hơn, viêm amidan khi phát triển đến mãn tính, bệnh tiến triển trong thời gian dài sẽ gây các bệnh về đường Tai – Mũi – Họng nghiêm trọng như: viêm xoang, viêm thanh quản, viêm đường hô hấp, ap-xe amidan, ung thư vòm họng,… ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Các phương pháp điều trị viêm amidan

Điều trị viêm amidan có thể cho hiệu quả tốt nhất, đẩy lùi nhanh chóng các triệu chứng của bệnh, ngăn ngừa bệnh phát triển và lây lan. Các phương pháp được sử dụng trong chữa viêm amidan mang lại hiệu quả tốt nhất hiện nay gồm: phương pháp Tây y, đông y và dân gian.

Mỗi phương pháp chữa này đều có những ưu điểm riêng, nguyên tắc điều trị và sử dụng các loại thuốc, bài thuốc khác nhau đê trị bệnh. Nhưng đều hướng đến mục tiêu quan trọng nhất là ngăn ngừa sự phát triển của bệnh và giảm nhanh các triệu chứng khó chịu gây ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống.

Điều trị viêm amidan bằng tây y sử dụng phương pháp nội khoa và ngoại khoa. Phương pháp nội khoa gồm các loại thuốc kháng sinh, kháng viêm, hạ sốt, thuốc ho, súc họng, tiêu viêm,… để tác động trực tiếp và các triệu chứng của bệnh.

Can thiệp bằng ngoại khoa là sử dụng các liệu pháp hiện đại, phẫu thuật cắt amidan trong trường hợp bệnh nặng. Điều trị theo cách này sẽ tác động vào tận gốc nguyên nhân gây bệnh và ngăn ngừa bệnh tái phát, lây lan.

Chữa viêm amidan bằng đông y lại hướng đến điều trị trọng tâm vào nguyên nhân gây bệnh. Bài thuốc với sự kết hợp của các loại thảo dược theo một tỉ lệ nhất định có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, đẩy tà khí độc tích tụ ra ngoài, tăng cường sức khỏe cho cơ thể, giúp điều trị bệnh từ bên trong.

Chữa viêm amidan bằng dân gian với các bài thuốc cổ truyền từ lâu đời cũng là cách điều trị được nhiều người bệnh lựa chọn. Phương pháp này sử dụng các nguyên liệu thiên nhiên để điều trị bệnh. Thuốc dân gian có tác dụng ngăn ngừa các triệu chứng của bệnh, an toàn với cơ thể, không gây ra bất cứ tác dụng phụ nào. Chữa bằng dân gian phù hợp với nhiều đối tượng có cơ địa nhạy cảm như: trẻ em, phụ nữ mang thai và người đang cho con bú.

Mỗi phương pháp điều trị viêm amidan sẽ phù hợp với từng tình trạng bệnh lý riêng của mỗi người, đặc điểm triệu chứng của bệnh. Để có được hiệu quả điều trị tốt nhất người bệnh nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để khám và dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Phòng tránh bệnh viêm amidan như thế nào?

Để phòng tránh bệnh viêm amidan và hạn chế các biến chứng nguy hiểm của bệnh, các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo người bệnh nên chủ động phòng tránh bệnh bằng cách thay đổi chính thói quen sinh hoạt, vệ sinh, chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hàng ngày của.

• Giữ vệ sinh răng miệng luôn sạch sẽ: Đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy, súc họng bằng nước muối loãng thường xuyên trước khi đánh răng.
• Đeo khẩu trang khi ra đường, làm việc trong môi trường ô nhiễm phải sử dụng các thiết bị bảo hộ lao động.
• Có chế độ ăn uống khoa học, bổ sung nhiều vitamin, kháng chất, chất xơ,… để tăng sức đề kháng của cơ thể, giảm nguy bị vi khuẩn tấn công và mắc bệnh.
• Không hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích có hại cho cổ họng và đường hô hấp.

Nhận biết sớm các triệu chứng viêm amidan, chủ động trong điều trị và phòng tránh bệnh là cách tốt nhất để hạn chế được những ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe. Viêm amidan là bệnh lý phổ biến và không quá nguy hiểm đến sức khỏe nếu như được phát hiện và điều trị sớm.

>> Viêm amidan uống thuốc gì và những lưu ý khi dùng thuốc cho hiệu quả điều trị tốt nhất